Lydia leert over zorg en dwang bij Publieksacademie Zorg

De moeder van Lydia Bieleman (58) heeft dementie. Ze moest verhuizen van een aanleunwoning naar een verzorgingstehuis, maar dat zag ze zelf niet zitten. Lydia kreeg toen te maken met de Wet zorg en dwang. Bij de Publieksacademie Zorg heeft ze in november bij een korte cursus inzicht gekregen in deze wet. “Er ging een wereld voor mij open toen ik te maken kreeg met zorg en dwang.”

Vrijwilligers en mantelzorgers als Lydia zetten zich in voor het welzijn van anderen. Om hen te helpen bij dit belangrijke werk, is het Deltion College dit najaar gestart met de Publieksacademie Zorg. Een leeromgeving voor iedereen die zorgt voor een ander. In samenwerking met ouderenzorgorganisatie Vereen loopt tot en met 4 december een pilot waarbij deelnemers praktische kennis en vaardigheden opdoen. Op dit moment onderzoekt Deltion de mogelijkheden om de Publieksacademie Zorg op meerdere plekken in de regio te organiseren.

Met korte cursussen biedt de Publieksacademie Zorg praktische handvatten over thema’s als dementie, Parkinson, het gebruik van een rolstoel en de Wet zorg en dwang. Iedereen die zorgt voor een naaste of actief is als vrijwilliger kon zich kosteloos aanmelden voor de pilotcursussen om samen te leren met andere mantelzorgers, naasten en vrijwilligers.

Inzicht in zorg en dwang
De cursus ‘Inzicht in zorg en dwang’ is geschikt voor iedereen die in zijn of haar omgeving te maken krijgt met een cliënt die niet meer bekwaam is beslissingen te nemen. “Bijvoorbeeld voor kinderen die zich zorgen maken over hun vader of moeder”, aldus docent Jolanda Ronda. “Er is vaak een spanningscurve rond wat een naaste verwacht van de zorg en wat de zorg mag en kan doen met beperkende maatregelen.”

Tijdens de cursus legt Jolanda de oorsprong en inhoud van de Wet zorg en dwang uit. Ook vertelt ze wanneer deze wet wordt ingezet, welke regels daarbij voor zorginstellingen gelden en welke alternatieven voor vrijheidsbeperkende maatregelen er zijn. Daarbij laat ze filmpjes en praktijkvoorbeelden zien. “Zo ontstaat inzicht bij de cursist over wat vrijheid voor iemand betekent en dat er een relatie is tussen vrijheidsbeperkende maatregelen en niet-begrepen gedrag. En cursisten leren dat het bij mensen past dat ze hun naasten willen beschermen voor gevaar, maar dat vrijheidsbeperkende maatregelen niet zomaar ingezet worden.”

Wat het traject met de rechter inhoudt, dat wist ik van tevoren niet

Een van de cursisten was Lydia Bieleman. Haar vader woont in woonzorgcentrum Berkumstede en haar moeder in De Riethorst. “Afgelopen juni zijn mijn ouders vanaf hun flat in Holtenbroek verhuisd naar een aanleuninwoning in Berkumstede. Maar door dementie bij mijn moeder was het al snel geen doen meer.” Maar de moeder van Lydia was niet van plan om te verhuizen. “Je krijgt dan met de rechtbank te maken door de Wet zorg en dwang. Maar wat het traject met de rechter inhoudt, dat wist ik van tevoren niet. De rechter heeft uiteindelijk besloten dat ze in oktober naar een verzorgingstehuis moest.”

De afgelopen maanden waren intens voor Lydia en haar zus Gerda. “Toen mijn ouders in de aanleuningwoning kwamen wonen, waren we dagelijks met de zorg bezig. Ik regelde bezoeken aan de huisarts, thuiszorg, medicatie, enzovoorts. Je staat dag en nacht aan; je bent 24 uur per dag en 7 dagen per week mantelzorger.”

Nu haar moeder in De Riethorst woont, moet Lydia de zorg loslaten. “Die ligt nu bij het verzorgingstehuis. Het is rustiger worden voor ons. De nachten kunnen mijn zus, mijn vader en ik weer doorslapen.” Lydia beschrijft haar vader als ‘een kwiek mannetje met humor’. “Hij is aardig fit voor een 85-jarige. Regelmatig bezoekt hij mijn moeder. Hij hoeft nu niet meer te zorgen, maar mijn zus en ik houden hem in de gaten.”


Bij de Publieksacademie Zorg heeft Lydia zowel de korte cursus over omgaan met dementie als de cursus over inzicht in zorg en dwang gevolgd. Die laatste cursus volgde ze op 18 november bij het Zonnehuis in Stadshagen. “Ik heb echt inzicht in zorg en dwang gekregen. Jolanda kon goed uitleggen wat ik beter wel of niet kan doen als naaste. En ik snap ook beter wat het zorgpersoneel wel of niet mag doen. Dat was ook een eyeopener. Goed dat Deltion en Vereen dit doen.”

Lydia zou de cursus zeker aanraden. “Het zou fijn zijn als je al weet wat er zou kunnen gaan gebeuren, voordat je zo’n traject ingaat als wij met mijn moeder moesten. Voor sommige zorgprofessionals is het gesneden koek, maar als mantelzorger of naaste overkomt het je. Er ging een wereld voor mij open toen ik te maken kreeg met zorg en dwang. Wat stond ons als familie te wachten? Dat had ik graag vooraf willen weten.”